Derin Tarih - Ocak 2021 / Sayı 106

Köy Enstitüleri Gerçeği

Uzun yıllar adını duyduğumuz ve fakat halkımızın hakkında pek de malumatı olmadığı bir konuyu ele alıyoruz: Köy Enstitüleri. Köy Enstitüleri büyük ölçüde komünist Sovyetler Birliği rejiminden aparılmıştı ve rejime sadık kullar yetiştirme yanında Kemalist ideolojinin köylere indirilmesi projesinden başka bir şey değildi. Köy Enstitüleri, Kemalist rejime emir eri yetiştirmek ve köyü eski halinde tutabilmek için açılmış birer “fesat yuvası” olmaktan öteye gidememişti. 2021 yılının ilk sayısıyla geçmişle muhasebemiz canlanıyor. İşte Köy Enstitüleri’nin gerçek yüzü...

“Köy Enstitüleri Gerçeği” dosya konusunda ilk olarak Prof. Dr. Mustafa Çapar Enstitüler, CHP’nin ileri karakolu ve oy depoları mıydı? sorusuna cevap verirken Mustafa Armağan Köy Enstitülerini kimin kapattığını gösteriyor. Şair-Yazar Yavuz Bülent Bakiler Köy Enstitülerinin öğretmen yetiştirme vaadiyle dolu birer komünist yuvası olduklarını anlatırken Mustafa Özel Köy Enstitülerinden mezun olanların kaleme aldığı romanlarda köyü küçümseyen ve Kemalist rejim için emir eri yetiştiren zihniyeti açığa çıkartıyor. Yazar-Sunucu-Tiyatrocu Mehmet Önder sinemaya da uyarlanan Yılanların Öcü kitabı üzerinden Köy Enstitülerinin perde arkasını gösterirken Mirza Mahmut Demir Milliyetçi-muhafazakâr efkârın Köy Enstitüleri hakkında yazıp çizdiklerine ışık tutuyor. Ayrıca Köy Enstitülerinin “babası” olan İ. Hakkı Tonguç’un oğlu Dr. Engin Tonguç’un “Köy Enstitülerini CHP Yıkmıştı” yazısı ile Müfettiş F. İsfendiyaroğlu’nun Pulur Köy Enstitüsü’nde komunizm propagandası yapıldığına dair raporunu istifadenize sunuyoruz.

“Köy Enstitüleri Gerçeği” dosyası haricinde Dr. Halim Gençoğlu, Prof. Dr. İsmail Taşpınar, Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci, Dr. Ahmet Uçar, Araştırmacı-Yazar Arif Emre Gündüz, Tülay Metin, Sanat Tarihçi-Araştırmacı Ali Kılcı, Prof. Dr. Adnan Demircan, Martyn Downer, Doç. Dr. Şefaattin Deniz ve Gazeteci, Araştırmacı-Yazar Mehmet Poyraz gibi araştırmacı, yazar ve akademisyenlerden oluşan birçok kişi de birbirinden kıymetli yazılar kaleme aldı.

Ayrıca Derin Tarih, Arif Oruç’un çıkartmış olduğu ve 1931 Matbuat Kanunu ile kapatılan Yarın gazetesinden bir derlemeyi sizlerle buluşturuyor. Derin Tarih, halkın sefalet içerisinde yaşamaktan intihar ettiği haberlere, millî ekonomik kalkınma için kaplumbağa ihraç ettiğimize, laik eğitim sisteminden hissesini alan ve Hıristiyan olan bu milletin evlatlarına, ve daha nice yazılara değin yasaklanan bir gazeteden Cumhuriyet Devri’nin içtimaî, iktisadî, siyasî sahnelerine bir lahza ışık tutan bu eseri sizlere hediye ediyor. Mustafa Armağan’ın hazırladığı Son Muhalif Arif Oruç’un Yarın Gazetesinde 1930’ların Silinen Tarihi adlı eser bütün okurlara armağan ediliyor.

Derin Tarih, bütün bildiklerinizi unutturacak bilgiler ışığında devam ediyor...