Fetih, Haraç, İktisat

İslam’ın ilk dönemindeki fetihler neticesinde ulaşılan topraklarda adalet temelli bir yönetim yürütülmeye çalışılmıştır. Sevâd arazisinin fethinden sonra dönemin halifesi Hz. Ömer tarihî bir kararla fethedilen toprakları İslam ordusuna pay etmeyerek yerli halkın elinde bırakmış, bunun karşılığında ödeyecekleri haraç vergisini ise devlet hazinesinde toplanıp yeniden dağıtılacak şekilde sistemleştirmiştir. Haraç uygulaması ile servetin tek elde toplanmasını önlemek, köleliğin yaygınlaşmasının önüne geçebilmek, toplumun ihtiyaç sahibi kesimlerini de gözetebilmek ve toplumsal anlamda İslam’ın taşıdığı ruha uygun olanı gerçekleştirebilmek gibi amaçlar gözetilmiştir. Bu amaçlar bütünü Hz. Ömer’in sosyal adalet konusunda önemli bir örneği ortaya koyabilmesini sağlamıştır. Haraç uygulaması çoğunlukla ictihâd çerçevesinde incelenen bir uygulama olmakla birlikte ilk kez bu kitapta İslam iktisadının güncel tartışma konuları üzerinden makāsıd anlayışı ekseninde sosyal adalete bağlanarak yorumlanmıştır. Bu doğrultuda tarihi verilere yönelik analizlerin ardından ilgili kavramlar tek tek ele alınmış, modern dönemden yorumları da kapsayan nihai bir değerlendirme yapılmıştır.

Öznur Özdemir; Fetih, Haraç, İktisat’ta yeni nesil araştırmacılara ve özellikle iktisat tarihçilerine, teorik çerçevelerin nasıl geliştirileceğini, örtülü hikmetlerin nasıl ortaya çıkarılacağını ve tarihsel vakaların nasıl yorumlanacağını göstererek yeni düşünme yolları açıyor.